ماه مگ| نتایج دو مطالعه بزرگ بروز سکته مغزی بیانگر این است که سن بروز سکته مغزی در ایران، حدود ۱۰ سال از متوسط جهانی کمتر است. ▫️متوسط سن سکته مغزی در دنیا حدود ۷۵ تا ۸۰ سال و متوسط سن بروز سکته در کشور حدود ۶۵ تا ۷۰ سال است. این موضوع نشان می دهد باید به این عارضه بیشتر توجه کنیم و این تصور اشتباه که سکته مغزی تنها در افراد سالمند رخ می دهد را از خود دور کنیم. در قدم اول برای شناخت این بیماری و این عارضه مغزی باید با علت و علائم بروز این بیماری آشنا شویم.
علت بروز سکته مغزی چیست ؟
سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع شده یا به شدت کاهش یابد. این کاهش جریان خون باعث کمبود اکسیژن و مواد مغذی در سلول‌های مغزی شده و در نتیجه، سلول‌ها شروع به از بین رفتن می‌کنند. علت‌های اصلی بروز سکته مغزی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
سکته مغزی ایسکمیک (انسدادی)
این نوع سکته که شایع‌ترین نوع است، زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی در مغز به دلیل لخته خون یا انسداد تنگ می‌شوند. عوامل ایجادکننده سکته ایسکمیک شامل:
تصلب شرایین
که به دلیل تجمع چربی و کلسترول در دیواره رگ‌های خونی رخ می‌دهد.
لخته خون (ترومبوز)
زمانی که لخته خون در یکی از رگ‌های خونی مغز یا گردن تشکیل شود و جریان خون را مسدود کند.
آمبولی
زمانی که لخته خون از جای دیگری در بدن (معمولاً قلب) به سمت مغز حرکت کرده و باعث انسداد یک رگ مغزی می‌شود.
سکته مغزی هموراژیک (خونریزی‌دهنده)
این نوع سکته زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز پاره شده و خون به بافت‌های مغزی نشت کند. عواملی که می‌توانند منجر به این نوع سکته شوند، عبارت‌اند از:
- فشار خون بالا
فشار خون بالا باعث ضعیف شدن دیواره رگ‌های خونی می‌شود و احتمال خونریزی را افزایش می‌دهد.
- آنوریسم
نواحی ضعیف شده و بادکرده در رگ‌ها که ممکن است پاره شوند.
- اختلالات خونی
مثل مصرف زیاد داروهای ضد انعقاد خون یا مشکلات ژنتیکی که باعث نازک شدن دیواره رگ‌ها می‌شود.
علاوه بر این دو نوع سکته، برخی عوامل خطرزا می‌توانند احتمال سکته مغزی را افزایش دهند، از جمله:
سیگار کشیدن
دیابت
کلسترول بالا
چاقی و کم‌تحرکی
سابقه خانوادگی سکته مغزی
مصرف الکل و مواد مخدر
کنترل این عوامل خطرزا می‌تواند به کاهش احتمال بروز سکته مغزی کمک کند.
علائم سکته مغزی
علائم سکته مغزی ممکن است بسته به نوع و محل سکته متفاوت باشد، اما شایع‌ترین علائم آن به شرح زیر است:
1. افتادگی صورت:
یک طرف صورت ممکن است افتاده باشد یا لبخند نامتقارن به نظر برسد.
2. ضعف در دست‌ها:
ضعف یا بی‌حسی در یکی از دست‌ها، که در آن فرد ممکن است نتواند دست خود را به طور کامل بالا ببرد.
3. اختلال گفتار:
مشکل در گفتار، مانند لکنت زبان، عدم توانایی برای تکرار یک جمله ساده، یا درک کلمات.
4. غییرات بینایی
کاهش ناگهانی دید یا تاری دید در یک یا هر دو چشم.
5. سردرد شدید و ناگهانی:
در برخی از انواع سکته‌ها، سردرد بسیار شدید و ناگهانی که با هیچ علت دیگری قابل توضیح نباشد.
6. گیجی یا اختلال در هوشیاری:
فرد ممکن است دچار سردرگمی، گیجی یا عدم توانایی در پاسخ به سؤالات شود.
7. سرگیجه و عدم تعادل:
احساس سرگیجه، مشکل در راه رفتن یا از دست دادن تعادل و هماهنگی.
8. ختلال در درک محیط
فرد ممکن است متوجه نشود کجا است یا نتواند به درستی با محیط خود ارتباط برقرار کند.
زمان طلایی نجات فردی که در حال سکته است
تشخیص سریع علائم سکته مغزی بسیار حیاتی است. در صورت مشاهده این علائم، باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفت، زیرا دریافت مراقبت‌های پزشکی در اسرع وقت می‌تواند به جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند.
زمان طلایی برای نجات فردی که دچار سکته مغزی شده است، معمولاً **چهار تا شش ساعت نخست** پس از بروز علائم است. در این مدت، امکان استفاده از درمان‌های مؤثرتر، مانند داروهای حل‌کننده لخته خون (ترومبولیتیک‌ها) وجود دارد که می‌توانند جریان خون را در مغز بهبود بخشند و از آسیب‌های جدی به بافت‌های مغزی جلوگیری کنند.
درمان سریع می‌تواند از پیامدهای طولانی‌مدت سکته مغزی، از جمله از دست دادن توانایی‌های حرکتی، گفتاری و حافظه، جلوگیری کند یا آنها را کاهش دهد.
