مکانیسم ماشه چیست و چگونه فعال می شود؟/ با فعال شدن مکانیسم ماشه چه اتفاقی می افتد؟

ماه مگ | این روزها به ویژه بعد از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات واژه "مکانیسم ماشه" را زیاد می شنویم؛ اما این «مکانیسم ماشه » چیست و در صورت فعال شدن چه اتفاقی قرار است رخ بدهد؟

مکانیسم ماشه چیست؟

مکانیسم ماشه یا Snapback یکی از بندهای مهم توافق هسته‌ای برجام است که به عنوان یک ابزار بازدارنده و تضمین‌کننده اجرای تعهدات ایران طراحی شده است. این مکانیسم در واقع یک روند خودکار است که در صورت نقض مشخص و تائید شده تعهدات هسته‌ای توسط ایران، به طور خودکار تحریم‌های بین‌المللی قبلی علیه ایران را بازمی‌گرداند.

چگونه مکانیسم ماشه فعال می‌شود؟

• نقض آشکار تعهدات هسته‌ای ایران: ابتدا باید یک نقض واضح و قابل اثبات از سوی ایران در اجرای برجام رخ دهد.
• تایید نقض توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: آژانس به عنوان ناظر بر اجرای برجام، باید این نقض را تایید کند.
• تصمیم شورای امنیت: در مرحله بعد، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع می‌شود و این شورا باید با اکثریت آرا (15 عضو) و بدون حق وتوی هیچ یک از اعضای دائم (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه) این نقض را تایید کند.
• بازگشت خودکار تحریم‌ها: با تایید شورای امنیت، تمامی قطعنامه‌های قبلی سازمان ملل علیه ایران که در چارچوب برجام لغو شده بودند، به طور خودکار مجددا اعمال می‌شوند.

• اهداف مکانیسم ماشه

• بازدارندگی: ایجاد یک مکانیسم بازدارنده قوی
• تضمین اجرای برجام: اطمینان از اجرای کامل و پایبند بودن همه طرف‌ها به مفاد توافق.
• پاسخ سریع به نقض: فراهم کردن یک سازوکار سریع و خودکار برای پاسخ به هرگونه نقض جدی.

• چالش‌ها و انتقادات

• اجماع در شورای امنیت: دستیابی به اجماع در شورای امنیت به خصوص با توجه به اختلافات بین اعضا، به ویژه آمریکا و روسیه، بسیار چالش‌برانگیز است.
• تعریف نقض آشکار: تعیین اینکه چه اقدامی به عنوان یک نقض آشکار تلقی می‌شود، می‌تواند موضوع اختلاف نظر باشد.
• پیامدهای سیاسی: فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند تنش‌ها در منطقه را افزایش داده و به روابط بین‌المللی آسیب بزند.