ماه مگ به نقل از تجارت نیوز| بازار خودرو ایران غدر سال‌های اخیر با نوسانات فراوانی مواجه شده است؛ از تجربه حباب‌های قیمت گرفته تا تنش‌های مختلف اقتصادی و سیاسی. این بازار که زمانی یکی از پرتلاطم‌ترین بازارهای ایران بود، اکنون در رکودی عمیق فرو رفته است. رکودی که به گفته کارشناسان، حاصل ترکیبی از عوامل مختلف اقتصادی است که به شدت قدرت خرید مصرف‌کنندگان را تحت تأثیر قرار داده و به کاهش تقاضا در این بخش منجر شده است.
در پی این رکود، صف‌های خرید که پیش‌تر پر از مشتریان بود، اکنون خالی از جمعیت است. علاوه بر این، سرمایه‌گذارانی هم که قبلاً به بازار خودرو به‌عنوان یکی از حوزه‌های پرسود نگاه می‌کردند، اکنون کمتر تمایلی به حضور در این بازار دارند. اما سوال اصلی اینجاست که چرا بازار خودرو از سایر بازارها عقب مانده است؟ آیا واردات خودرو توانسته تعادل عرضه و تقاضا را به بازار بازگرداند یا کاهش قدرت خرید مردم عامل اصلی این رکود است؟ همچنین، آیا خریداران منتظر وقوع تحولات خاصی هستند که اقدام به خرید نمی‌کنند؟
کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان: عامل اصلی رکود
مسیح فرزانه، کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره وضعیت بازار خودرو ایران عنوان کرد: اتفاقات رخ داده به‌طور مستقیم از شرایط کلی اقتصاد کشور نشأت می‌گیرد.
وی تأکید کرد که کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، عامل اصلی در شکل‌گیری رکود کنونی بازار خودروست که در هفته پیشرو هم اداه خواهد داشت.
. به‌گفته او، زمانی که دستمزدها افزایش نمی‌یابند یا به‌طور دقیق‌تر، وقتی دستمزدها از تورم واقعی عقب می‌مانند، مصرف‌کنندگان توانایی کمتری برای خرید خودرو پیدا می‌کنند.
این غال بازار افزود: در حال حاضر، خودروسازان به‌طور میانگین قیمت محصولات خود را افزایش داده‌اند. به‌عنوان مثال، پارس خودرو اخیراً افزایش ۳۰ درصدی قیمت خودروهایش را اعلام کرده است، در حالی که افزایش قیمت‌ها در بازار خودروهای داخلی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بوده است.» وی این وضعیت را نشان‌دهنده کاهش توانایی مصرف‌کنندگان در مقابله با افزایش قیمت‌ها دانست و تأکید کرد که بسیاری از مردم توان خرید خود را از دست داده‌اند.
تأثیرات گسترده‌تر اقتصادی؛ کاهش مصرف و تعمیرات بیشتر
فرزانه به شباهت‌های وضعیت بازار خودرو با سایر بازارهای مصرفی نیز اشاره کرد و گفت که در بخش‌های دیگری از بازار، مانند لپ‌تاپ و لوازم صوتی نیز وضعیت مشابهی حاکم است.
به گفته او، بسیاری از مصرف‌کنندگان به‌جای خرید کالاهای نو، به سمت تعمیر محصولات خود حرکت کرده‌اند. در بخش خودرو نیز بسیاری از مردم به‌دلیل کاهش توان مالی، به تعمیر و استفاده از قطعات استوک روی آورده‌اند.
این کارشناس صنعت خودرو همچنین به این نکته اشاره کرد که افزایش تقاضا برای تعمیرات و کاهش خرید قطعات نو، تنها در بازار خودرو رخ نداده، بلکه در دیگر بازارها نیز این روند مشاهده می‌شود. او افزود: «اگر به بازارهای دیگری مانند لپ‌تاپ نگاه کنید، مشاهده خواهید کرد که میزان مراجعه برای تعمیر لپ‌تاپ نسبت به خرید لپ‌تاپ نو افزایش یافته است. این موضوع دقیقاً همان مساله‌ای است که در بازار خودرو و تقریباً تمام بازارها اتفاق افتاده و نشان‌دهنده تأثیرات عمیق رکود اقتصادی است.»
عدم تعادل بازار با وجود واردات خودرو
یکی دیگر از سوالات اساسی پیرامون وضعیت بازار خودرو این است که آیا ورود خودروهای وارداتی توانسته است تعادلی میان عرضه و تقاضا ایجاد کند؟ فرزانه در پاسخ به این سوال معتقد است که ورود خودروهای وارداتی تأثیر چندانی بر بازار نداشته و نتوانسته است این عدم تعادل را جبران کند. او اظهار داشت که با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، حتی ورود خودروهای وارداتی نیز نتوانسته است تحرکی در بازار ایجاد کند.
وی همچنین اشاره کرد که تنها تعداد محدودی از خریداران واقعی در بازار باقی مانده‌اند و این افراد نیز به دلیل کاهش توان خرید، قادر به خرید خودروهای گران‌قیمت داخلی یا خارجی نیستند.
انتظار برای تحولات احتمالی
علاوه بر مسائل اقتصادی، اخبار سیاسی نیز به‌طور مستقیم بر بازار خودرو تأثیرگذار بوده‌اند. فرزانه معتقد است که برخی خریداران به دلیل احتمال توافقات بین‌المللی و مذاکرات بین ایران و کشورهای غربی، دست از خرید کشیده‌اند و منتظر نتایج این تحولات هستند. این انتظار، به‌خصوص در مورد خودروهای وارداتی و مسائل مربوط به تعرفه‌ها و قیمت‌ها، می‌تواند تأثیر بسزایی بر تصمیم‌گیری خریداران داشته باشد.
یکی دیگر از عواملی که به عقیده او باعث تشدید رکود در بازار خودرو شده، کنترل دستوری قیمت‌ها است. او بر این باور است که کنترل دستوری قیمت‌ها در بازار خودرو و عدم تطبیق قیمت‌ها با واقعیت‌های اقتصادی، بازار را در شرایط پیچیده‌تری قرار داده است. این مسأله باعث شده است که برخی از خریداران به دلیل عدم اطمینان از آینده قیمت‌ها، تمایلی به خرید نداشته باشند و بازار در حالت بلاتکلیفی قرار گیرد.
رکود ادامه‌دار تا پایان زمستان
با توجه به تمامی این عوامل، کارشناسان معتقدند که رکود بازار خودرو در کوتاه‌مدت از بین نخواهد رفت و احتمالاً تا پایان فصل زمستان نیز ادامه خواهد داشت.
فرزانه در این باره گفت: با عمیق‌تر شدن رکود و تداوم آن، احتمالاً تا پایان دی‌ماه شاهد تغییری در این وضعیت نخواهیم بود.
وی همچنین اضافه کرد که دلیل اصلی این رکود، جا ماندن دستمزدها از تورم واقعی است و تا زمانی که این مشکل حل نشود، نمی‌توان انتظار رونق دوباره بازار خودرو را داشت.
بازار خودرو ایران اکنون در یکی از سخت‌ترین دوره‌های خود قرار دارد. عواملی همچون کاهش قدرت خرید مردم، تأثیرات گسترده رکود اقتصادی، ورود خودروهای وارداتی و اخبار سیاسی، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این رکود تعمیق یابد. در این شرایط، کنترل دستوری قیمت‌ها و کاهش تمایل مصرف‌کنندگان به خرید، بازار خودرو را به وضعیت فعلی رسانده است. با این حال، چشم‌انداز روشنی برای بهبود بازار در کوتاه‌مدت وجود ندارد و به نظر می‌رسد که رکود تا ماه‌های آینده ادامه‌دار خواهد بود.
