ماه مگ| از روز هفتم ژانویه ۲۰۲۵، بادهای سهمگین موسوم به «سانتا آنا» با سرعتی طوفانی از کوه‌های اطراف لس‌آنجلس به این شهر هجوم آوردند و گسترش آتش‌سوزی‌های هولناکی را به همراه داشتند. این بادها که سرعتشان به بیش از ۱۴۵ کیلومتر در ساعت می‌رسد، شعله‌های آتش را به سرعت در مناطق شهری گسترش داده و ویرانی‌های گسترده‌ای را به بار آورده‌اند.
تا روز هشتم ژانویه، بیش از ۱۰۰ هزار نفر مجبور به تخلیه‌ی خانه‌های خود شدند و دست‌کم دو نفر جان باختند. تا روز دهم ژانویه، آتش‌سوزی هزاران خانه و ساختمان، از جمله چندین مدرسه را دربرگرفت و شمار قربانیان را به دست‌کم ۱۰ نفر رساند. مقامات لس‌آنجلس در اوج بحران، از ۱۸۰ هزار نفر درخواست کردند تا محدوده‌های در معرض خطر را ترک کنند. علاوه‌بر این، شدت بادها مهار آتش را برای آتش‌نشانان تقریباً غیرممکن کرده است.
بزرگ‌ترین آتش‌سوزی، موسوم به «پالیسیدز»، در بخش غربی لس‌آنجلس آغاز شد و تاکنون بیش از ۶٬۴۰۰ هکتار زمین و حدود هزار سازه را نابود کرده است. دومین آتش‌سوزی بزرگ که به عنوان «ایتون» شناخته می‌شود، در نزدیکی پاسادنا بیش از ۴٬۲۹۰ هکتار را دربرگرفت. سومین آتش‌سوزی بزرگ، به نام «هرست» در نزدیکی سیلمار، بیش از ۲۰۰ هکتار زمین را سوزانده است.
چرا لس‌آنجلس در آتشی مهارناپذیر می‌سوزد؟
چند روز پس از هشدار سازمان ملی هواشناسی در لس‌آنجلس مبنی‌بر خطر بالای آتش‌سوزی به‌دلیل طوفان بادی شدید و خطرناک، مجموعه‌ی آتش‌سوزی‌های گسترده و مخرب در بخش‌هایی از این منطقه آغاز شد. بعضی از این آتش‌سوزی‌ها در مناطق کوهستانی به وقوع پیوست؛ یعنی در مکان‌هایی که براساس پیش‌بینی‌های قبلی، منتظر آغاز وزش شدیدترین بادها بودند.
آتش‌سوزی‌های گسترده در روز چهارشنبه و در بحبوحه‌ی طوفان باد سهمگینی که با خشکی شدید هوا در ماه ژانویه همراه بود، شدت گرفت. چندین آتش‌سوزی نیز از روز سه‌شنبه در لس‌آنجلس آغاز شد و بادهایی با سرعت طوفانی که در برخی موارد به حدود ۱۴۵ کیلومتر بر ساعت می‌رسید، آتش را به سرعت در شهر گسترش داد. بادها تا صبح چهارشنبه شدت بیشتری گرفتند.
براساس پیش‌بینی‌ها، مکان‌های وقوع آتش‌سوزی‌ها از قبل منتظر آغاز وزش شدیدترین بادها بودند
تا صبح روز چهارشنبه، آتش‌سوزی ایتون در تپه‌های شمال شرقی پاسادینا تا بیش از ۴۰ کیلومتر مربع (۱۰ هزار هکتار) گسترش یافت و آتش‌سوزی جان دو نفر را گرفت، چندین نفر را مجروح، صدها ساختمان را ویران و ساکنان مناطق شهری پایین‌دست را مجبور به تخلیه‌ی خانه‌هایشان کرد. آتش‌سوزی هرست که در محله‌ی سیلمار در دره سن فرناندو رخ داد، از سه‌شنبه آغاز شد و با سرعتی خطرناک، پیش رفت و بخشی از بزرگراه شماره ۵ لس‌آنجلس را مسدود کرد. همچنین، آتش‌سوزی پالیسیدز نیز در غرب لس‌آنجلس، بیش از ۴۴ کیلومتر مربع را در بر گرفت و هزاران خانه را سوزاند.
اما اکنون، آتش‌نشان‌ها می‌گویند شدت و وضعیت پیش‌بینی‌ناپذیر آتش‌سوزی‌ها، کنترل آتش را تقریباً غیرممکن کرده است. ویدئوهایی که به صورت آنلاین منتشر می‌شوند، طوفانی از ذرات آتش را نشان می‌دهند که توسط بادهای قدرتمند جابه‌جا می‌شوند و با سرعتی عجیب گسترش می‌یابند.
مرکز پیش‌بینی طوفان سازمان هواشناسی ایالات متحده در گزارشی شبانه نوشته است: «در بخش‌هایی از جنوب کالیفرنیا، آتش‌سوزی در شرایط بسیار خطرناکی در حال وقوع است. آتش‌سوزی‌های موجود و هر آتش‌سوزی جدیدی که آغاز شود، می‌تواند با سرعتی بسیار بالا گسترش یابد.»
سازمان پیش‌تر هشدار داده بود که طوفان باد با سرعت ثابت حدود ۸۰ کیلومتر بر ساعت و تندبادهایی تا بیش از ۱۲۸ کیلومتر بر ساعت، رخ خواهند داد. این رویداد با طوفان باد دسامبر ۲۰۱۱ مقایسه می‌شوند که در پاسادینا، خسارات گسترده‌ای را به بار آورد؛ البته با این تفاوت که خطر آتش‌سوزی در آن سال بسیار پایین‌تر بود. هواشناس‌ها پیش از وقوع طوفان، شرایط را «احتمالاً بدترین سناریوی ممکن» توصیف کرده بودند. علاوه‌بر آتش‌سوزی‌های بزرگ، آتش‌سوزی‌های کوچک‌تری نیز آغاز شدند، اما به نظر می‌رسد که آتش‌نشان‌ها موفق شده‌اند بیشتر آن‌ها را مهار کنند.
منطقه‌ی جنوب کالیفرنیا به دلیل فقدان بارش پس از گذراندن تابستانی طولانی و خشک، شرایط بسیار مستعدی برای آتش‌سوزی پیدا کرده است. تابستان گذشته، یکی از گرم‌ترین تابستان‌های ثبت‌شده بوده و سپس، با کمترین میزان بارندگی همراه شد. شهرهای لس‌آنجلس و سن‌دیگو در پاییز و زمستان امسال کمتر از ۰٫۶ سانتی‌متر بارش را تجربه کردند.
جان آباتزوگلو، اقلیم‌شناس در دانشگاه کالیفرنیا مرسد، به‌گزارش واشینگتن‌پست می‌گوید: «پوشش گیاهی منطقه همچنان کاملاً خشک و مستعد سوختن است، زیرا جنوب کالیفرنیا هنوز شاهد باران‌های زمستانی نبوده است. اگر بارندگی‌های امسال کمی نزدیک به میزان معمولی بودند، با چنین آتش‌سوزی‌هایی مواجه نمی‌شدیم.»
آباتزوگلو توضیح می‌دهد که شدت طوفان بادهای سانتا آنا که به طور نامتداولی شدید بوده، شرایط را به «دستورالعملی برای وقوع فاجعه» تبدیل کرده است؛ به ویژه با توجه به جمعیت بسیار بالایی که در مناطق پایین‌دست محل آتش‌سوزی‌ها زندگی می‌کنند.
الکس هال، اقلیم‌شناس در دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس نیز می‌گوید: «فقدان بارندگی در این وقت از سال برای ما بسیار نامتداول است. اولین بارندگی‌ها معمولاً در ماه نوامبر رخ می‌دهند و برای رفع خشکی گیاهانی که در تابستان خشک شده‌اند، کافی هستند.»
هال توضیح می‌دهد که باران معمولاً جلوی اثر بادهای سانتا آنا را برای ایجاد آتش‌سوزی‌های بزرگ می‌گیرد. اما امسال با وجود وقوع بادهای معمول سانتا آنا، هیچ بارانی نباریده و همین امر نیز باعث شده که فصل آتش‌سوزی از اکتبر تا ژانویه ادامه پیدا کند.
روز چهارشنبه نیز همچنان با خطر بالای آتش‌سوزی همراه بود و شرایط «بسیار بحرانی» در شهرستان‌های لس‌آنجلس و ونچورا ادامه داشت. خطر به سمت جنوب نیز گسترش یافت و پیش‌بینی شد که بادهای شدید و شرایط بحرانی آتش‌سوزی به سن‌دیگو نیز برسد. شرایط به دلیل بادهای شدید، هوای بسیار خشک و پوشش گیاهی کاملاً مستعد سوختن پیش آمده است.
از اوایل دهه‌ی ۱۹۷۰ تاکنون، تعداد روزهایی که شرایط برای آتش‌سوزی در جنوب کالیفرنیا مساعد بوده، به طور چشمگیری افزایش یافته است. پژوهش‌های اخیر نیز نشان داده‌اند که آتش‌سوزی‌های همراه با بادهای شدید در غرب آمریکا، سریع‌تر گسترش می‌یابند و هرساله مساحت بیشتری را می‌سوزانند. علت این مسئله، تا حدودی خشکترشدن پوشش گیاهی است.
پدیده بادهای سانتا آنا چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
بادهای قدرتمند سانتا آنا که به «بادهای شیطانی» نیز معروف هستند، به عنوان مسئول تشدید و گسترش آتش‌سوزی‌ها در لس‌آنجلس شناخته می‌شوند. بادهای سانتا آنا، بادهایی خشک و شدید هستند که از کوه‌ها به سمت سواحل جنوبی کالیفرنیا جریان می‌یابند. این بادها معمولاً بین پاییز و ژانویه رخ می‌دهند و هر سال حدود ۱۰ بار منطقه را دربرمی‌گیرند.
در شرایط خشکی شدید، وزش سانتا آنا خطر آتش‌سوزی را به شدت افزایش می‌دهد. این پدیده زمانی شکل می‌گیرد که فشار هوا در مناطق شرقی (مانند حوضه بزرگ) بالا و در نزدیکی سواحل پایین باشد. اختلاف فشار، هوا را به حرکت درمی‌آورد و هرچه این اختلاف بیشتر باشد، باد سریع‌تر و قوی‌تر می‌وزد.
بادهای سانتا آنا به عنوان مسئول تشدید و گسترش آتش‌سوزی‌ها شناخته می‌شوند
اما توپوگرافی منطقه نیز تأثیر عمده‌ای بر گسترش آتش دارد. وقتی باد از کوه‌های سن گابریل عبور می‌کند، گرم‌تر و خشک‌تر می‌شود، زیرا رطوبت هوا هنگام پایین‌آمدن کاهش می‌یابد. به عنوان نمونه، در زمان رسیدن بادها به آتش‌سوزی ایتون در آلتادنا، رطوبت نسبی به کمتر از پنج درصد رسید؛ یعنی تقریباً هیچ رطوبتی در هوا باقی نمانده بود.
دره‌ها نیز شدت باد را افزایش می‌دهند. جان کیلی، بوم‌شناس و استاد دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس، می‌گوید: «وقتی در آلتادنا زندگی می‌کردم، گاهی بادهای سانتا آنا در محله‌ی ما حس نمی‌شدند؛ اما فقط چند بلوک آن‌طرف‌تر، بادهای شدیدی جریان داشت.»
دلیل شدت بی‌سابقه آتش‌سوزی چیست؟
به طور معمول تا این زمان از سال، بارندگی کافی در جنوب کالیفرنیا باعث مرطوب‌شدن پوشش گیاهی می‌شد و خطر آتش‌سوزی را کاهش می‌داد. اما امسال، منطقه دوره‌ای بسیار خشک را پشت سر گذاشته و بارندگی کمی داشته است. به همین دلیل، وزش بادهای شدید شرایط ایده‌آلی را برای گسترش آتش فراهم کرد.
بادهای خشک و قدرتمند سانتا آنا که معمولاً در پاییز و زمستان می‌وزند، از مناطق صحرایی داخلی به سمت سواحل کالیفرنیا جریان دارند. در زمان عبور از کوه‌ها، بادها فشرده و گرم‌تر می‌شوند. این فرایند، رطوبت هوا را کاهش می‌دهد و پوشش گیاهی را برای آتش‌سوزی آماده می‌کند.
عامل دیگر، فراوانی پوشش گیاهی خشک است. برای مثال، در سال گذشته میزان بالای بارش باران باعث رشد پوشش گیاهی اضافی شد. اکنون، در شرایط خشکی شدید، پوشش گیاهی به سوختی برای آتش‌سوزی تبدیل شده است. امسال، جنوب کالیفرنیا شروع یکی از خشک‌ترین و گرم‌ترین زمستان‌های خود را تجربه کرده است.
عوامل انسانی نیز نقش مهمی در شدت آتش‌سوزی‌ها دارند. گسترش شبکه‌ی برق و افزایش جمعیت در مناطق نزدیک به طبیعت، احتمال شروع آتش‌سوزی را بیشتر کرده است. خطوط برق اکنون یکی از عوامل اصلی شروع آتش‌سوزی‌های ویرانگر در جنوب کالیفرنیا است.
به عنوان نمونه، آتش‌سوزی ایتون در دامنه‌ی کوه‌های سن گابریل و در منطقه‌ای پرجمعیت رخ داد. پنجاه سال پیش، این منطقه کمتر از زمان حال مسکونی بود و باغ‌های مرکبات بین مناطق مسکونی و طبیعت، نقش حفاظتی ایفا می‌کردند. اما امروزه هیچ مانعی میان خانه‌ها و طبیعت وجود ندارد و محل آغاز آتش‌سوزی‌ها معمولاً نزدیک یا درون مناطق مسکونی است.
خانه‌ها نیز از مواد خشک ساخته شده‌اند، به همین دلیل در شرایط خشکی به راحتی آتش می‌گیرند. این امر، گسترش سریع آتش‌سوزی در محله‌ها را امکان‌پذیر می‌کند و خطر ویرانی‌های گسترده را نیز افزایش می‌دهد.
چرا کالیفرنیا تا این حد دچار آتش سوزی می‌شود؟
ترکیب عوامل فوق، علاوه‌بر بادهای سانتا آنا و حجم بالای سوخت خشک، زمینه را برای آتش‌سوزی‌های ویرانگر فراهم کرده است. وزش بادهای سانتا آنا پدیده‌ی جدیدی نیست، اما به نظر می‌رسد زمان وقوع آن تغییر کرده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که هرچند تعداد کلی بادها ثابت مانده، وقوع آن‌ها از سپتامبر کاهش یافته و در دسامبر و ژانویه بیشتر شده است.
اما آیا تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی نیز در شدت آتش‌سوزی‌ها نقش دارد؟ پژوهشگران می‌گویند هرچند تعیین دقیق تأثیر سوخت‌های فسیلی بر آتش‌سوزی‌ها نیازمند زمان بیشتری است، تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسان، شرایط را برای وقوع آتش‌سوزی‌های شدید مساعدتر کرده است. گرمایش زمین، باعث شده است که احتمال خشکترشدن شرایط بیشتر شود. علاوه‌بر این، نوسانات شدید بین سال‌های بسیار مرطوب و بسیار خشک، خطر آتش‌سوزی را در جنوب کالیفرنیا افزایش داده است.
جمع‌بندی
آتش‌سوزی‌های اخیر در لس‌آنجلس، بار دیگر نشان داد که چگونه عوامل طبیعی مانند بادهای سانتا آنا و شرایط خشک می‌توانند به فاجعه‌ای هولناک و گسترده تبدیل شوند. این پدیده‌های طبیعی که در کالیفرنیا رایج هستند، با ترکیب فشارهای جوی، توپوگرافی خاص منطقه و خشکسالی، زمینه را برای آتش‌سوزی‌های سریع، شدید و ویرانگر فراهم می‌کنند. شدت آتش‌سوزی‌ها و دشواری در مهار آن‌ها، نیاز به مدیریت بهتر منابع طبیعی، برنامه‌ریزی پیشگیرانه و افزایش آگاهی عمومی درباره‌ی این قبیل خطرات را برجسته می‌کند.
با افزایش آثار تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی‌های فصلی، وقوع آتش‌سوزی‌های عظیم‌تر و مکرر در مناطق مستعد، افزایش یافته است. چنین رویدادهایی نه تنها خسارات جبران‌ناپذیری به زیرساخت‌ها وارد می‌کنند، بلکه جان انسان‌ها و زیست‌بوم‌های طبیعی را نیز تهدید می‌کنند. برای مقابله با این بحران، همکاری بین جوامع محلی، مقامات شهری و دانشمندان امری ضروری است.
اما در نهایت، آینده‌ی کالیفرنیا به اقداماتی وابسته است که امروز برای کاهش تأثیر پدیده‌های طبیعی انجام می‌شود. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مقاوم، استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای پیش‌بینی خطرات و سیاست‌گذاری پایدار، می‌تواند از تکرار چنین فاجعه‌هایی جلوگیری کند و به حفظ ایمنی و پایداری مناطق منجر شود.
منبع : زومیت
